DOSİAD Mayıs 2020 Raporu yayımlandı

Doğu Anadolu Sanayici ve İşadamları Derneği(DOSİAD) Mayıs 2020 dönemi Erzurum ekonomik performansını yorumladı.

DOSİAD Mayıs ayı bülteninde Erzurum’a ait, Bütçe Denge, Vergi Tahsilatı, Kamu Harcamaları, Şirketleşme Performansı, İhracat Değeri, Mükellef Sayısı, TÜFE, Konut Satışı, Patent, Faydalı Model ve Marka Verileri kaydedildi.

TİCARET SEKTÖRÜ

Raporda, Erzurum ekonomisinde covid19 sürecinde kaydedilen kısıtlamalara ve yaşanan olumsuzluklara rağmen özellikle ticaret sektörünün güçlü bir direniş ve direnç sergilediği, risk döneminin en az kayıpla atlatıldığı bildirildi.

ERZURUM HİZMETLER SEKTÖRÜ

DOSİAD analizinde covid19’la mücadele döneminde ilde en fazla ekonomik kayıp yaşayan alanın hizmetler sektörü olduğu vurgulanarak, bu sahada yaşanan kırılganlık ve durağanlığın, devletin vefa yaklaşımıyla giderildiği, verilen desteklerin zararları azalttığı belirtildi.

DEVLETİN VEFA YAKLAŞIMI

Mayıs döneminde ilde olumsuz etkilenen sektörlerin başında motorlu kara taşıtı satış ve bakım alanının geldiği, otel, kahvehane, pastane gibi eğlence sektörünün ciddi bir kayıp yaşadığı, bu alandaki kayıp ve zararların yine devletin özel destekleriyle azaltıldığına işaret edildi.

RESMİ VERİLER

DOSİAD Nisan 2020 Bülteninde satırbaşları halinde kaydedilen veriler şöyle:

MAYIS AYI KAMU HARCAMALARI

Erzurum’da bu yılın ilk 5 ayında kişi başına düşen kamu hizmet ve yatırım harcaması tutarı 3 bin 549 TL olarak kaydedildi.  Erzurum’un kamu harcamaları payı bölge toplamında yüzde 13.0, ülke toplamında yüzde 0,56’ıik pay edindi. Erzurum iller kamu hizmet harcamaları tutarı yüksekliği bakımından 18’inci sırayı aldı.

OCAK – MAYIS VERİLERİ

Erzurum’da kamu harcamaları toplamı içinde ilk üç sırayı yine ekonomik iş ve hizmetler, eğitim ve sağlık aldı. Yılın ilk 5 ayında Kamu harcamaları toplamında sağlık giderleri yüzde 11,64, eğitim giderleri yüzde 31,61’lik pay oluşturdu.

ERZURUM OCAK - MAYIS DÖNEMİ KAMU HARCAMALARI

2020’nin ilk 5 ayında Erzurum’da 475,3 milyon ekonomik iş ve hizmetler, 717 bin TL çevre, 4,9 milyon TL toplum refah ve iskanı, 315,1 milyon TL sağlık, 96,2 milyon TL din ve kültür, 855,2 milyon TL eğitim, 93,8 milyon TL de sosyal güvenlik ve dayanışma hizmetlerinde olmak üzere toplam 2,7 milyar TL tutarında kamu harcaması gerçekleşti.

ERZURUM EKONOMİK DENGE

Erzurum dönemde, il geliri tahsilatı tutarında birinci,  il geliri ve il kamu harcamaları tutarı bakımından Van’ın ardından 2’inci, il gelirinin gideri karşılama oranı sıralamasında ise ilk sırayı aldı. 2020’nin ilk 5 ayında ilde gelirin gideri karşılama oranı yüzde 24,48, gelir tahsilat oranı ise yüzde 27,94 olarak açıklandı.

ERZURUM BÖLGESEL ORTALAMALARI GÇTİ

Erzurum’da 2020’nin 5 aylık bölümünde kişi başına düşen il geliri 3,1 bin TL olarak bildirildi. İlde kişi başına gerçekleştirilen kamu harcaması tutarı ise 3 bin 549 TL olarak kaydedildi. Erzurum Ocak - Mayıs ayları diliminde kişi başına düşen il geliri bakımından KUDAKA, Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi illeri ve kişi başına kamu hizmet harcamaları bakımından Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi illeri ortalamalarını geçti.

ERZURUM VERGİ

Erzurum’da bu yılın ilk beş ayında tahakkuk eden 1 milyar 126 milyon TL tutarındaki verginin 506.3 milyonluk dilimi tahsil edildi. İlde tahsil edilen verginin tahakkuk eden vergiye oranı yüzde 44,89’a ulaştı

ERZURUM MAYIS AYI VERİLERİ

Erzurum Mayıs ayı vergi tahsilat oranı yüzde 44,89 olarak kaydedildi. İl,  bir önceki dönemde olduğu gibi yine, KUDAKA İstatistik bölgesi, Kuzeydoğu Anadolu İstatistik Bölgesi ve Doğu Anadolu illeri tahsilat ortalamalarını geçti. Bölgede vergi tahsilatının tahakkuka oranı sıralamasında Tunceli ilk sırada yer alırken, Erzurum tahakkuk eden vergide 2, tahsil edilen vergide 1, tahsilat oranında ise 4’üncü sırada yer aldı.

MAYIS AYI TAHSİLAT ORANLARI VE ERZURUM

DOSİAD tarafından gerçekleştirilen analize göre tahsil edilen verginin tahakkuk eden vergiye oranı Erzurum’da yüzde 44,89, KUDAKA İstatistik Bölgesinde yüzde 44,16, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesinde yüzde 41,48, Doğu Anadolu Bölgesinde yüzde 31,98 oldu.

ERZURUM MAYIS AYI TEŞVİKLİ YATIRIM

Erzurum’da mayıs ayında 2 bölgesel, 1 genel toplam 3 yatırım teşvik kapsamına girdi. Bölgesel yatırımlar için 22 milyon, genel yatırımlar için ise 40 milyon olarak toplam 62 milyon TL tutarında yatırım harcaması yapıldı. Bölgesel yatırımlar kapsamında 29 kişilik istihdam hacmi oluşturuldu.

ERZURUM OCAK – MAYIS AYI VERİLERİ

2020 yılının ocak – mayıs ayları arasında İlde 9’u bölgesel, 4’ü genel kapsamda olan 13 yatırım teşvik belgesine kavuştu. Bölgesel yatırımlar için 158 milyon, genel yatırımlar için 120 milyon, toplam 278 milyon TL meblağında harcama yapıldığı bildirildi. Bölgesel yatırımlarda bin 378, genel yatırımlarda ise 23 kişilik iş alanı öngörüldü.

ERZURUM 2001 – 2020 VERİLERİ

İlde 2001 – 2020 yılları arasında 117 bölgesel, 308 genel kategoride 425 yatırım teşvik desteklerinden yararlandı. Bölgesel yatırımlar için 1.2 milyar, genel yatırımlar için 1.9 milyar, toplam 3.2 milyar TL’lik harcama kaydedildi. Bölgesel yatırımlarla 7 bin 591, genel yatırımlarla da 4 bin 62 olmak üzere toplam 11 bin 653 kişilik iş kapasitesi gerçekleştirildi.

ERZURUM DIŞ TİCARET

Erzurum’dan ihracat ve ithalat olarak gerçekleştirilen dış ticaret tutarı bu yılın ilk 5 ayında 19,2 milyon dolara yükseldi. Doğu Anadolu Bölgesinden gerçekleştirilen dış ticaret değeri geçen yıla göre yüzde 10,1 oranında azalırken,  Erzurum’da yüzde 18,8 oranında geriledi. Erzurum’un bölge toplamında dış ticaret payı yüzde 3,81 oldu.

ERZURUM MAYIS AYI DIŞ TİCARET

Erzurum’da yılın ilk 5 ayında 8,2 milyon dolarlık ihracat, 10,9 milyon dolarlık ithalat olarak toplam 19,2 milyon dolarlık dış ticaret gerçekleştirildiği bildirildi. Bu yılın 5 ayında ilden gerçekleştirilen dış ticaret 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 18,5 oranında düştü.

ERZURUM İHRACAT

Ticaret Bakanlığı verilerine göre Erzurum’da Ocak – Mayıs 2020 döneminde 8 milyon 280 bin dolar tutarında ihracat yapıldı. Bir önceki yılın aynı dönemine göre kaydedilen ihracat değeri ise yüzde 21,0 oranında geriledi.

ERZURUM MAYIS AYI İTHALAT

Erzurum’da Ocak - Mayıs döneminde 10 milyon 977 bin dolar tutarında ithalat gerçekleştirildi. 2019 yılının aynı dönemine göre yapılan ithalat değeri yüzde 16,7 oranında geriledi. İlde dış ticaret toplamında ihracat payı yüzde 42,99, ithalat payı ise yüzde 57,00 oldu.

ERZURUM MAYIS AYI TAŞIT VERİLERİ

Erzurum’da Mayıs ayı ölçeğinde kayıtlı motorlu kara taşıtı sayısının 119 bin 902 olduğu bildirildi. Erzurum’da motorlu kara taşıtı sayısı nisan ayına göre yüzde 0.16’lık artışla 119 bin 713, otomobil sayısı ise yüzde 0.23’lük artışla 59 bin 69’dan 59 bin 206’ya yükseldi.

ERZURUM BİN KİŞİYE DÜŞEN ARAÇ SAYISI

Erzurum’da bin kişiye düşen trafiğe kayıtlı motorlu araç sayısı 157.3; bin kişiye düşen otomobil sayısı 77.7, bin kişiye düşen kamyonet sayısı 35.2, bin kişiye düşen traktör sayısı ise 26.7 olarak hesaplandı.

ERZURUM ARAÇ VARLIĞI

Mayıs ayı verilerinde Erzurum’da 59 bin 206 otomobil, 2 bin 748 minibüs, bin 199 otobüs, 26 bin 832 kamyonet, 5 bin 828 kamyon, 3 bin 14 motosiklet, 704 özel amaçlı taşıt, 20 bin 371 traktör olmak üzere toplam 119 bin 902 motorlu kara taşıtının trafiğe kayıtlı olduğu açıklandı. Erzurum araç varlığı bakımından bölgede 3, ülkede ise 45’inci sırada yer aldı.

ERZURUM ARAÇ DEVRİ

TÜİK Mayıs 2020 dönemi motorlu kara taşıtları devir verilerini paylaştı. 53 minibüs, 2 otobüs, 702 kamyonet, 80 kamyon, 61 motosiklet, 7 özel amaçlı taşıt ve 204 traktörün devredildiği açıklandı. Erzurum’da devri yapılan 3 bin 49 araç içinde otomobil devir payı yüzde 63,62 olarak kaydedildi.

ERZURUM’UN TAŞIT DEVİR PAYI

Erzurum’un Mayıs ayı kaydında motorlu kara taşıtı devir sayısı KUDAKA İstatistik Bölgesi illeri toplamında yüzde 63,27, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesi illeri toplamında yüzde 43,49, Doğu

Anadolu Bölgesi illeri toplamında yüzde 15,75, ülke toplamında ise yüzde 0,54’lük pay oluşturdu.

ERZURUM ŞİRKETLEŞME PERFORMANSI

İlde bu yılın 5 ayında 107 şirket, 8 kooperatif ve 42 gerçek kişi ticari işletmesi kuruldu. Ocak – Mayıs dönemi içinde 18 şirket ve 1 kooperatif tasfiye işlemi gördü. 10 şirket, 5 kooperatif ve 31 gerçek kişi ticari işletmesi faaliyetini noktaladı.               

ERZURUM YILLIK DEĞİŞİM

Erzurum’da 5 ayda kurulan şirket sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 59.70 gibi rekor bir düzeyde artış kaydetti.  Artış oranı kurulan kooperatif sayısında yüzde 166.6, gerçek kişi ticari işletmesinde ise yüzde 61.53 oldu. 2019’un aynı bölümüne göre tasfiyeye giren şirket sayısı yüzde 20 oranında artarken, tasfiyeye giren kooperatif sayısı yüzde 75 oranında geriledi. Bir yıllık bazda kapanan şirket sayısı yüzde 23.07 oranında düşerken, kapanan gerçek kişi ticari işletmesi sayısı yüzde 19.23, kooperatif sayısı ise yüzde 150 oranında arttı.

2019 OCAK – MAYIS DÖNEMİ

Erzurum’da 2019 yılının Ocak – Mayıs ayları diliminde 67 şirket, 3 kooperatif ve 26 gerçek kişi ticari işletmesi kurulmuş; dönem içinde 15 şirket ve 4 kooperatif de tasfiye edilmişti. Geçilen yılın ilk beş ayında 13 şirket faaliyetini durdurmuş, 2 kooperatif ve 26 da gerçek kişi ticari işletmesi ekonomik hayattan çekilmişti.

ERZURUM’DAN YÜKSEK PERFORMANS

Erzurum şirket kurulum performansı ve yıllık artış oranı bazında Doğu Anadolu Bölgesi, KUDAKA ve Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesi ortalamalarını geçti. 2019 yılının ilk beş ayına göre bu yılın aynı dönemine göre kurulan şirket sayısı Erzurum’da yüzde 59.70, KUDAKA İstatistik Bölgesinde yüzde 43.39, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesinde yüzde 20.68, Doğu Anadolu Bölgesinde ise yüzde 10.65 oldu. Türkiye toplamında ise kurulan şirket sayısı yüzde 3.48 oranında düşüş kaydetti.

ERZURUM ŞİRKET SERMAYE

Erzurum’da bu yılın Ocak - Mayıs döneminde kurulan 107 şirket sermayesinin 43,0 milyon TL olduğu kaydedildi. Erzurum Bölge illeri içinde şirket sermayesi toplamı büyüklüğü bakımından 4’üncü sırada yer aldı. İlin bölge şirket sermaye payı yüzde 11,13 oldu.

BÖLGESEL VERİLER VE ERZURUM

Şirket kurulum sermayesi toplamı, 152 şirketin kurulduğu KUDAKA İstatistik Bölgesinde 51.5 milyon, 245 şirketin kurulduğu Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesinde 115,7 milyon, 787 şirket kurulumunun kaydedildiği Doğu Anadolu Bölgesinde ise 386,5 milyon olarak bildirildi. Erzurum’un şirket kurulum sermaye payı KUDAKA Bölgesinde 83,57, Kuzeydoğu Anadolu İstatistik Bölgesinde de yüzde 37,18 oldu.

ERZURUM MARKA

Erzurum’da bu yılın Mayıs ayında 21; yılın ocak – mayıs ayları toplamında ise 107 marka başvurusunun yapıldığı açıklandı. İl 5 aylık düzeyde marka başvuru sayısı yüksekliği bakımından ülke illeri sıralamasında 38, Doğu Anadolu Bölgesi illeri sıralamasında ise 3’üncü sırayı aldı. İlden yapılan başvuru sayısı ülke toplamında yüzde 0.29’luk pay edindi.

ERZURUM OCAK – MAYIS SÜRECİ

Erzurum’da bu yılın ilk beş ayı içinde en fazla sayıda marka başvurusunun yapıldığı dönem 29 müracaatla mart ayı olarak kaydedildi. İlden ocak ayında 28, şubat ayında 19, mart ayında 29, nisan ayında 10, mayıs ayında 21 marka başvurusu gerçekleştirildi.

ERZURUM İBRAZINDA ÖDENEN ÇEK VERİLERİ

Erzurum zamanında ödenen çek sayısı yüksekliği bakımından Doğu Anadolu Bölgesi illeri içinde Van’ın ardından 2’inci, zamanında ödenen çek tutarı bakımından ise Van ve Malatya’nın ardından 3’üncü sırada yer aldı.

ERZURUM ÇEK SAYISI AYLIK DAĞILIM

Erzurum’da en fazla sayıda çek ödemesinin yapıldığı dönem 10 bin 221 çekle mart ayı, en yüksek tutarda çek ödemesinin yapıldığı dönem ise yine mart ayı olarak kaydedildi. İlde ocak ayında 8 bin 595, şubat ayında 5 bin 890, mart ayında 10 bin 221, nisan ayında 7 bin 990, mayıs ayında ise 3 bin 890 çek zamanında ödendi.

ERZURUM KONUT

Erzurum’da Mayıs ayında 417, yılın ilk beş ayında ise 2 bin 606 konut satışı gerçekleşti. İlde Ocak - Mayıs dönemi konut satış sayısı 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 4,19 oranında düşüş gösterdi.

ERZURUM MAYIS 2020 VERİLERİ

Erzurum’da Mayıs ayında 126 ipotekli, 291 de diğer yollardan olarak toplam 417konut satışının gerçekleştirildiği açıklandı. 2019 yılı Mayıs ayına göre ipotekli konut satışları yüzde 133,3 oranında artış, diğer yollardan satılan konut sayısı yüzde 22,81 oranında gerileme gösterdi. 

ERZURUM OCAK – MAYIS 2020 VERİLERİ     

İlde bu yılın ilk 5 ayında 933 ipotek, bin 673 ise diğer yollardan olmak üzere toplam 2 bin 606 konut satışı yapıldı. 2019 yılının Ocak – Mayıs dönemine göre ipotekli konut satış sayısı yüzde 176,8 oranında arttı, diğer yollardan konut satış sayısı ise yüzde 29,79 oranında geriledi.

ERZURUM FAAL MÜKELLEF

Erzurum’da 10 bin 206 Gelir Vergisi, 8 bin 438 Basit usulde Gelir Vergisi, 3 bin 155 Kurumlar Vergisi, 14 bin 283 Gelir Stopaj vergisi, 7 bin 567 Gayrimenkul Sermaye İradı ve 13 bin 147 Katma Değer Vergisi(KDV) faal mükellefi bulunduğu bildirildi.

AKTİF MÜKELLEF

Gelir Vergisi, Basit Usulde Gelir vergisi, Kurumlar Vergisi faal mükelleflerinin oluşturduğu Aktif mükellef sayısı 2019 aralık ayına göre yüzde 1,1, 2020 nisan ayına göre yüzde 0,34 oranında arttı. İlde 2019 aralık ayında 21 bin 550, 2020 ocak ayında 21 bin 595, şubat ayında 21 bin 620, mart ayında 21 bin 679, nisanda 21 bin 724, mayıs ayında 21 bin 799 aktif mükellef bulunduğu kaydedildi.

5 AYLIK ARTIŞ

Erzurum’da 2019 yılı aralık ayına göre basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellef sayısı 8 bin 398’den 8 bin 438’e, gelir vergisi mükellef sayısı 10 bin 145’den 10 bin 206’ya, kurumlar vergisi faal mükellef sayısı 3 bin 87’den 3 bin 155’e, gelir stopaj vergisi faal mükellef sayısı 13 bin 991’den 14 bin 283’e, GMSİ mükellefi sayısı 7 bin 463’ten 7 bin 567’e, KDV mükellefi sayısı 13 bin 29’dan 13 bin 147’ye yükseldi.

ERZURUM HAVA ULAŞIMI

Bu yılın ilk 5 ayında, Erzurum Havalimanına iniş ve kalkış yapan uçak trafiği iç hatlarda bin 395, dış hatlarda 36, toplamda ise bin 431 olarak kaydedildi. İl’de uçak trafiği corona19 salgını sebebiyle geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 53 oranında geriledi.

5 AYLIK YOLCU VERİLERİ

, Erzurum Havalimanı bu yılın Ocak – Mayıs ayları toplamında 183 bin 520 yolcuyu ağırladı. Erzurum Havalimanından iniş ve biniş trafiği kapsamında 181 bin 825 iç hat, bin 695 de dış hat yolcusu yararlandı.  Havalimanından yararlanan dış hat yolcu sayının toplam yolcu sayısı içindeki payı yüzde 0,92 olarak hesaplandı.

ERZURUM İHRACAT

Erzurum’dan Mayıs ayında 1,5 milyon dolar, bu yılın ilk beş ayında ise 10,1 milyon dolar tutarında ihracat gerçekleştirildi. Erzurum’un Bölge ihracat değeri payı mayıs ayında yüzde 4,34, bu yılın ocak – mayıs dönemleri toplamında ise yüzde 3,95 olarak hesaplandı.

ERZURUM 5 AYLIK DAĞILIM

Erzurum’da bu yılın ocak – mayıs ayları kapsamında en yüksek değerde ihracat mart ayında gerçekleşti. İlden ocak ayında 2 milyon 356 bin dolar, şubat ayında 2 milyon 209 bin dolar, mart ayında 2 milyon 396 bin dolar, nisan ayında 1.6 milyon dolar, mayıs ayında ise 1.5 milyon dolarlık ihracat yapıldı.

ERZURUM’DAN 35 ÜLKEYE İHRACAT

Erzurum’dan bu yılın mayıs ayında 16, ocak – mayıs ayları arasında ise toplam 35 ülkeye ihracat yapıldı. 12 ülkeyle yapılan ihracatta artış, 15 ülkeyle yapılan ihracatta ise düşüş görüldü. Mayıs ayında en fazla ihracat değeri Gürcistan, ABD ve Azerbaycan’a yapılan ihracatta kaydedilirken,  yılın ilk 5 ayında en fazla tutarda ihracatın yapıldığı 3 ülke ABD, Irak ve Gürcistan oldu.

ERZURUM SEKTÖREL İHRACAT PERFORMANSLARI

Erzurum’da bu yılın mayıs ayında 12, Ocak – Mayıs aylarını kapsayan 5 aylık dilimde ise 16 sektör ihracat gerçekleştirdi. Mayıs ayında en fazla ihracat kaydeden 3 sektör Kimyevi maddeler, madencilik ve Çimento sektörü; bu yılın ilk beş aylık bölümünde ise sırayla Otomotiv, kimyevi maddeler ve madencilik sektörleri olarak açıklandı.

SEKTÖRLERİN İHRACAT PAYI

Ocak – Mayıs ayları kapsamında en fazla değerde ihracat kaydeden 5 sektörün ilden yapılan ihracat toplamı içindeki payı otomotiv sektöründe yüzde 24,4 kimya sektöründe yüzde 22,85, madencilik ürünleri sektöründe yüzde 21,11, demir ve demir dışı metaller sektöründe yüzde 9,1, makine ve aksamları sektöründe ise yüzde 7,24 oldu.

ERZURUM MAYIS AYI TÜFE

Erzurum İstatistik Bölgesi’nde, fiyatlar Nisan ayına göre yüzde 1,43 oranında artış kaydetti. Yıllık fiyat artış oranının yüzde 12,38 olarak belirtildiği Erzurum Bölgesi’nde, fiyatlar 2019 Aralık ayına göre de yüzde 4,93 oranında arttı, 12 aylık ortalamalara göre fiyat değişim oranı da yüzde 13,63 olarak kaydedildi.

MAYIS 2020 DÖNEMİ TÜRKİYE ORTALAMASI VE ERZURUM

TÜFE Mayıs 2020 dönemi verileri bazında, Erzurum İstatistik Bölgesi’nde enflasyon, Türkiye ortalamasına göre, aylık bazda yüzde 0,07 oranında yüksek çıktı. Bölgede TÜFE, 2019 yılı aralık ayına göre de yüzde 0.36’luk oranda artış gösterdi, 12 aylık ortalamalara göre fiyat değişim oranı yüzde 1,53, yıllık TÜFE ise yüzde 0,99 oranında yüksek olarak belirlendi.

ERZURUM KREDİ

Erzurum’da 12,0 milyar TL tutarında kamu bankası, 3,0 milyar TL tutarında özel banka, toplamda ise 15,1 milyar tutarında nakdi kredi kullanımı gerçekleşti. İlde kişi başına düşen nakdi kredi tutarı 19,8 bin TL oldu. Erzurum Nakdi kredi kullanım tutarı yüksekliği bakımından, Bölge illeri sıralamasında ilk sırayı aldı.

ERZURUM KİŞİ BAŞINA DÜŞEN KREDİ TUTARI

Erzurum’da 2020 Mayıs ayı ölçeğinde kişi başına düşen nakdi kredi tutarı özel banka kredilerinde 3 bin 964 TL, kamu bankası kredilerinde 15 bin 858 TL, toplam nakdi kredi de ise 19 bin 823 TL olarak hesaplandı.