Adalette Gündem: İnsan Hakları Eylem Planı

Adalet Bakanlığının yargı reformu çerçevesinde 2021 yılında birçok yeniliğin hayata geçirilmesi hedefleniyor. Yeni yılda İnsan Hakları Eylem Planı’nın ilan edilmesinden dijital dönüşüme kadar birçok başlıkta yeni uygulamalar hayata geçirilecek.
Yargı Reformu Strateji Belgesi kapsamında yeni düzenlemeleri hayata geçiren Adalet Bakanlığı, 2021'de de yargıda reform çalışmalarını sürdürecek. Bu kapsamda yeni yılda yargı bağımsızlığı, yargı ve adalet hizmetlerinde performansın artırılması, hukuk eğitimi alanlarında yeni uygulamaların hayata geçirilmesi bekleniyor. Tüm paydaşlarla görüşülerek, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), yüksek yargı organları, Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği (AB), Birleşmiş Milletler, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın kararları, raporları ve tavsiyeleri incelenerek hazırlık süreci yürütülen İnsan Hakları Eylem Planı kamuoyuna açıklanacak. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, AB müktesebatı çerçevesinde gözden geçirilecek, uyumlaştırma çalışmaları tamamlanacak. Makul sürede yargılanma hakkının ihlali konusundaki başvuruları incelemek ve gerekli kararları almak üzere etkili bir mekanizma oluşturulacak.
Adalet Bakanlığı, yeni yılda belirli bir mesleki kıdeme sahip hakim ve savcılar için coğrafi teminat getirmeyi planlıyor. Bilindiği gibi coğrafi teminat konusu Bakanlığın Yargı Reformu Strateji Belgesi'ndeki hedefleri arasında bulunuyor. Ayrıca belirli görevlere atanabilmek için de asgari mesleki kıdem şartları yeniden belirlenecek. Yine Hakimler ve Savcılar Kanunu'nda yer alan disiplin cezaları objektif ölçütlerle yeniden ele alınacak, hakim ve savcıların disiplin süreçlerindeki hakları genişletilecek. Hakimlerin meslek hayatları boyunca ceza ve hukuk hakimi olarak ayrışmaları ve bu yönde ihtisaslaşmalarının sağlanması hedefleniyor.
Yargı sistemine hakim ve savcı yardımcılığı müessesesi kazandırılacak, kamuoyunda "istinaf" olarak bilinen bölge adliye ve bölge idare mahkemelerinde, Adli Tıp Kurumunda hedef süre uygulamasına geçilecek.
Bünyesinde ceza hukuku, infaz hukuku, özel hukuk, idare hukuku ve mukayeseli hukuk gibi bölümlerin yer alacağı bir enstitü kurulması da Adalet Bakanlığının gündeminde yer alıyor. Adli yardım sisteminin kırılgan grupların ihtiyaçlarına duyarlı bir yapıya kavuşturulması hedefleniyor. Asliye hukuk ve sulh hukuk mahkemeleri arasındaki görev ayrımı yeniden belirlenecek. Küçük miktarlı talep ve davaların basitleştirilmiş ve hızlı bir yargılama usulüyle çözümlenmesi için düzenleme yapılacak.
Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasının icra müdürlüklerinin görevi olmaktan çıkartılması ve bu işlemin harç alınmaksızın uzmanlar vasıtasıyla gerçekleştirilmesini sağlayacak düzenlemelerin de hayata geçirilmesi bekleniyor.
Hukuk fakültesi mezunlarının istihdam edileceği noter yardımcılığı müessesesi oluşturulacak. Soruşturmaların kalitesinin artırılması için hukuk fakültesi mezunlarının adli kollukta belirli bir oranda istihdam edilmesi de reform belgesinin hedefleri arasında yer alıyor. Hukuk fakültelerinde mevcut akademik kadroların niceliği ve niteliğine ilişkin temel ilkeler yeniden belirlenecek. Müfredat, analitik düşünme kabiliyetini geliştirecek bir anlayışla yenilenecek.
Bu yıl içinde hayata geçirilen ve 405 mahkemede uygulanan avukatların hukuk mahkemelerinde taraf oldukları duruşmalara bulundukları yerlerden video konferansla katılmalarını sağlayan e-Duruşma'da kapsam genişletilecek, uygulama ülke genelinde yaygınlaştırılacak. Ceza infaz kurumlarında dijital dönüşüm hedefi kapsamında hükümlülerin yakınlarıyla görüntülü görüşmesi, elektronik dilekçe arzı gibi yeni uygulama modelleri üzerinde çalışmalara devam edilecek. Sincan Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda pilot olarak uygulanan görüntülü görüşme, 2021'de ülke genelindeki cezaevlerinde yaygınlaştırılacak.
Yeni Ankara Adliyesi'nin inşaatı başlatılacak. Ayrıca Ankara ve Rize'de bulunan personel eğitim merkezlerine yenisi eklenecek, Yozgat Personel Eğitim Merkezi faaliyete geçirilecek. Personel eğitim merkezlerinin eğitim modülleri ve eğitim programları da güçlendirilecek, eğitim alan personel sayısı artırılacak.