SU KESİNTİLERİNDE HİJYENİK ŞARTLARIN DEVAM ETTİRİLMESİ İÇİN UYARIDA BULUNAN SAĞLIK MÜDÜR YARDIMCISI DR. ÇANKAYA:

SU KESİNTİLERİNDE HİJYENİK ŞARTLARIN DEVAM ETTİRİLMESİ İÇİN UYARIDA BULUNAN SAĞLIK MÜDÜR YARDIMCISI DR. ÇANKAYA: SU SİSTEMİ TEMİZ TUTULMALI Erzurum Sağlık Müdür Yardımcısı Dr. Cumhur Hakkı Çankaya, su kesintilerinin olmadığı zamanlarda da depolardaki suyun sirkülasyonun sağlanması gerektiğini belirtti. Çankaya, yaptığı açıklamada, kuraklık nedeniyle başta büyük şehirler olmak üzere bazı il ve ilçelerde su kesintilerinin kaçınılmaz olduğunu belirterek, ''Özellikle suyun toplu olarak tüketime verildiği otel, hastane, okul, cami ve çok konutlu binalarda su depolarının ve su sistemlerinin, temizliği ve hijyeni için gereken dikkatin gösterilmemesi halinde, bunun çeşitli enfeksiyonlara zemin hazırlayacağı bilinmelidir'' dedi. Su kesintilerinin olmadığı zamanlarda da depolardaki suyun sirkülasyonun sağlanması gerektiğini kaydeden Çankaya, ''Su akım hızı yavaşlandığında veya kesildiğinde bazı mikroorganizların üremesi kolaylaşabilmekte ve çeşitli enfeksiyonlara zemin hazırlayabilmektedir'' diye konuştu. SU KESİNTİLERİNDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni'nin son sayısında, su kesintilerinin ardından yapılması gerekenler ve içme suyu kullanımıyla ilgili alınması gereken tedbirlere yer verildi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni'nin Temmuz-Ağustos sayısındaki editör yazısında, toplum sağlığını doğrudan etkileyen içme ve kullanma sularının sağlıklı ve temiz olarak ulaştırılması gerektiği belirtilerek, bu nedenle suyun topluma ulaştırılması konusunun bir meslek grubunun ya da bir kurumun sorumluluğuna bırakılmaması gerektiği vurgulandı. YÖNETİCİLERİN BİLMESİ VE UYGULAMASI GEREKENLER Normalde kullanma sularındaki serbest klor miktarının 0.5 PPM olması gerektiği belirtilerek, su kesintilerinin yaşandığı yerlerde ve özelikle yaz aylarında klor miktarının 1 PPM olarak ayarlanması gerektiğine dikkat çekildi. Su kesintilerinden rant sağlamaya çalışan kişilere fırsat verilmemesi, özellikle gecekondu bölgeleri ve sosyoekonomik düzeyi düşük yerleşim alanlarında su tankerleri ile kaynağı bilinmeyen suların satışının önlenmesi gerektiği ifade edildi. Kuyu sularının genel olarak kolayca kirlenebileceği için bu suyun kullanımının ilk tercih olmaması gerektiği belirtildi. ANA BORUDA BASINÇ DÜŞÜNCE Su kesintisi sırasında ana boruda basınç düşeceğine işaret edilerek, şebekeye girebilecek kirli suların toplu zehirlenme ve salgınlara neden olabileceği, bu nedenle su kesintisinden sonra yeniden su verirken en az 2 PPM olacak şekilde yüksek düzeyde klorlama yapılması ve devamında ise 1 PPM'den az olmayacak şekilde klorlamanın sürdürülmesi önerildi. Su borularında zamanla gözle fark edilemeyecek kadar küçük delikler oluşabileceğine dikkat çekilerek, herhangi bir olumsuz durumla karşılaşılmaması için su şebekesinin düzenli olarak takip ve kontrol edilmesi gerektiği de belirtildi. DEPOLARDAKİ SULAR SÜREKLİ YENİLENMELİ Su kesintilerinin yaşandığı dönemlerde aşırı miktarda depolanan suyun kullanılmadan önce uzun süre bekletildiği belirtilerek, uzun süre bekleyen sularda zaman içerisinde mikrop sayısının artacağı, ihtiyaç fazlası su depolamanın uygun olmadığı vurgulandı. Su kesintisi sırasında kirli suların şebekeye girebileceği uyarısı yapılarak, sular yeniden geldiğinde 3-5 dakika ilk gelen suyun içilmemesi ve bu suyun israf edilmeyerek temizlik işlerinde kullanılması istendi. Evlerde damacanalardan su almak için kullanılan pompaların ise kısa süre sonra kirlenerek suyu da kirlettiği ifade edilerek, bu tür pompaların kullanılması halinde düzenli aralıklarda klorlu suda bekletilmesi gerektiği kaydedildi. 100 ila 500 litrelik depoların su depolamak için uygun olmadığının belirtilerek, bu tür depolar hangi maddeden üretilmiş olursa olsun zamanla iç yüzeylerinde mikroorganizma, alg ve yosunlar veya bunları içeren tabakalar meydana geleceğine işaret edildi. KAYNAMIŞ SUYUN BURUKLUĞU GİDERİLMESİ İÇİN Su kesintilerinin yaşandığı dönemlerde borularda negatif basınç meydana geldiği ve borunun çevresindeki kirliliklerin suya karışabildiği dikkat çekilerek, içme sularının kaynatılması gerektiği ifade edildi. İçme suyunun kaynamaya başladıktan 1 dakika sonra ocaktan indirilmesinin, sudaki mikroorganizmalarının ölmesi için yeterli olduğunun belirtilerken, kaynatılan suyun tadındaki bozulmanın da suyun kaptan kaba aktarılarak havalandırılmasıyla ortadan kalkacağı kaydedildi. Kaynatılmış suyun doğrudan güneş ışığı görmeyen bir ortamda ve ağzı kapalı olarak en az 24 saat güvenle kullanılabileceği de vurgulandı. İÇME SULARI GÜNEŞE MARUZ KALMAMALI İçme ve kullanma suları doğrudan güneş ışığına maruz kalmaması gerektiği de kaydedilerek, güneş ışınları birçok mikroorganizmanın ölmesine neden olurken, sudaki diğer bir çok mini canlının da üremesine ve suda bazı tehlikeli kimyasalların oluşmasına neden olabileceğine işaret edildi. Suların soğuk ortamda buz haline getirilmesinin mikroorganizmaları öldürmeyeceği sadece üremelerini engelleyeceği hatırlatılarak, buzdolabında bekletilen sularda da hastalık riski olabileceği uyarısı yapıldı. Klorlamanın dezenfeksiyon için bilinen en ideal ve güvenilir yöntem olduğu belirtilerek, bireysel kullanım sırasında dikkatli olunması ve mutlaka yüzde 1'lik klor solüsyonu kullanılması gerektiği, içme sularının bir litresine yüzde 1'lik klor solüsyonundan 10-12 damla ilave edilmesinin genel olarak uygun klor dozuna ulaşılmasını sağladığı belirtildi. Sebze ve meyvelerin yıkanmasında kullanılacak klorlu yıkama suyu için de 1 litre suya yüzde 1'lik klor solüsyonundan 20-25 damla yeterli olacağı, sebze ve meyvelerin bu suda 30-35 dakika bekletilmesi uygun olacağı vurgulandı. Gazlı içecekler veya meyve suların suyun yerini tutamayacağı da kaydedilerek, su kesintilerinin yaşandığı dönemlerde susuzluğun su ile gidermeye çalışması gerektiği, su dışında bir içecek tüketilmek istendiğinde de kaynamış su kullanılarak hazırlanan sıcak içecekler öncelikli olarak tercih edilmelisi önerildi. KLOR SOLÜSYONUN HAZIRLANMASI Yüzde 1'lik klor solüsyonunun hazırlanmasının basit olduğu belirtilerek, solüsyonun hazırlanışıyla ilgili şu bilgi veriliyor: ''Bir bardak çamaşır suyunun üzerine 9 bardak normal su konularak kolayca hazırlanır. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta kullanılan çamaşır suyunun herhangi bir katkı maddesi içermemesi ve yüzde 10 aktif klor (sodyum hipoklorit) içermesidir.'' Kişisel olarak kullanmak üzere yüzde 1'lik klor solüsyonu yerine klor tabletleri üzerlerinde yazan dozajlama talimatına göre de kullanılabileceği kaydedildi.