İran İslam Cumhuriyeti Erzurum Başkonsolosu Gharaei; iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesinin; iki ülke arasındaki ticaret hacmini artırmakla birlikte, buna paralel olarak Doğu Anadolu Bölgesi’nin payını da artıracağını belirterek, “İşadamları birbirini tanımalı alışverişte bulunmalı. Mevcut imkânlardan yararlanarak ticareti geliştirmeli. İşadamlarının ve yetkililerin söylemleri zaten bu doğrultuda. 10 milyar dolar ticaret hacmi çok az. Doğu Anadolu Bölgesi’nin bu toplam içerisinde payı daha da az. Çabamız o ki, doğu illerinin de, pay sahibi olması. Bizim işimiz de; işadamları arasındaki bağları kuvvetlendirmektir.” dedi.
//GÜMRÜKLEME SORUNU
Başkonsolos Gharaei, iki ayrı probleme vurgu yaptı. Bu problemlerden birisinin gümrükler, diğerinin de özel hususlar olduğuna işaret eden Başkonsolos Gharaei, kendisinin ekonomi alanında ihtisas yaptığını hatırlatarak, “Bizim pazarlama diye bir dersimiz vardı. İşadamları pazarlama yapmazsa, karşı taraf ne bilsin. Ürünlerinizi tanıtmanız, pazarlama yapmanız lazım.” diye konuştu. Gharaei, geçen yıl Erzurum’dan İran’a götürülen bir grup işadamını örnek göstererek, bu tür buluşma ve birleşmelerinin, iki ülke arasındaki ticarete ivme kazandıracak önemli adımlar olacağını ifade etti.
//İRAN SERBEST BÖLGESİ
Bunun üzerine Başkonsolos Gharaei, “Bu hususta biz de görüşmeler yaptık, olumlu cevaplar aldık. Tebriz, Erzurum ve İstanbul seferi için çalışmalar yapıyoruz. Batıdaki işadamları batı ülkeleriyle yaptıkları ticaretle zengin oldular. Sonra doğu ülkeleriyle de ticaret yapmaya başladılar. Mesela İran’ın hem güneyinde ve hem kuzeyinde serbest bölge çalışması var. İkisinde de Türkiye’den batıda faaliyet gösteren iş adamları var, ama maalesef doğudan kimse yok.” diye konuştu.
İran devletinin hava yolları ve seferler hususundaki çalışmalarının hangi durumda olduğu şeklindeki bir soruyu da yanıtlayan Gharaei; “Her şeyden önce Ankara’ya seferimiz var. Horasan ve İstanbul seferi de mevcut. Diğer arzu edilen seferler de, iki taraf yöneticileri ısrarlı oldukları müddetçe yürürlüğe koyulacaktır. Tabi bunun için Vali ve benzeri bürokratların da çabaları gerekmektedir. Siyasi irade biraz da buna bağlıdır. Yani biraz da onlara baskı yapmamız gerekmektedir.” şeklinde konuştu.
“DOĞU ANADOLU BÖLGESİ İÇİN TEBRİZ’DE BÜYÜK BİR TİCARİ POTANSİYEL VAR”
Başkonsolos Gharaei, Tebriz’de ticaret anlamında büyük bir potansiyel olduğuna işaret ederek, “Tebriz de potansiyel var. Gidip ürünlerinizi burada pazarlayıp; tanıtabilirsiniz. Ticari gelişmeleri yakından takip edip bölgeye gitmeniz gerekir.” dedi.
MÜSİAD Şube Başkan Yardımcısı ve Yönetim Kurulu üyesi Hüseyin Bekmez’in, batı ülkeleriyle gümrük sorunu bulunmadığı, bu yüzden de doğudaki üreticinin batıyı tercih ettiği şeklindeki hatırlatması ve gümrüklerin iyileştirilmesi yönündeki gerekliliğe vurgu yapması üzerine Başkonsolos Gharaei; “100 milyon dolara kadar vergi yok. Karşılıklıdır bu. Sınır ticareti kapsamında da sınır illerine de bir pay ayrılmıştır. Öğrenci ilim peşinde koştuğu gibi ticaret adamı da ticaret peşinde koşması gerekir.” dedi.
//DEMİRYOLU SORUNU
Kahvaltılı sohbet toplantısında İran demiryolu bağlantısına işaret eden Şube Başkanı Güvenli, demiryolunun Türkiye açısından büyük bir önem taşıdığına dikkat çekti. Türkiye’de akaryakıtın pahalı olduğunu dile getiren Güvenli, Tebriz’deki yetkililerin Horasan_İran demiryolu bağlantısı üzerine önemli eğilmeleri gerektiğini vurgulayarak, bu hususta Başkonsolos Gharaei’nin ne düşündüğünü sordu. Başkonsolos Gharaei ise, Güvenli’nin bu sorusunu şöyle yanıtladı: “Siyaseten ve ekonomik olarak doğunun kalkınmasını istemeyen ve doğuda güvenlik problemi çıkmasını isteyen çevreler olabilir. Doğudaki ticari gelişme için batıdaki ticari kuruluşların gerekli mercilere baskı yapması gerekir. Sonuç olarak iki ülkeden uzmanlar eşliğinde Türkiye’nin doğu bölgesi ve İran arasındaki ticaretin gelişmesi adına etkinlikler düzenlenmeli ve bu doğrultuda planlamalar ve çalışmalar yapılması gerekir.”