DOĞU ANADOLU’NUN BAYRAM MUTFAĞI GÖZ KAMAŞTIRICI

DOĞU ANADOLU’NUN BAYRAM MUTFAĞI GÖZ KAMAŞTIRICI Bayramlarda her evde benzer telaşlar yaşanır. Anne-baba özlemi; uzun zamandır beklenen torunlara, yeğenlere hasret, birkaç günlük güzel bayram günlerinde sona erer. Anneler, sofralar şenlensin diye tatlılar yapıp börekler açarken, gözleri de yoldadır. Bayramlarda eş, dost ve akraba ziyaretleri artarken, evlerde yemek ve tatlı pişirmek için hummalı çalışmalar yapılır. Dünyanın sayılı mutfakları arasında bulunan ve tatlıdan tuzluya yüzlerce tarif barındıran Türkiye'de, en güzel yemekler bayram günlerinde sofralardaki yerini alıyor. Bayram sofralarını her yörenin kendine özgü tarifleri ve tatlıları süslerken, yemeklerin ikram şekli de büyük önem taşıyor. ERZURUM’DA BAYRAM SOFRALARI GÜZELLİĞİ Erzurum'da bayram sofraları ayran aşı çorbası, su böreği, yaprak sarması, lor dolması, cevizli kete ile şenlenirken, kadayıf dolmasız bayram sofrası düşünülemiyor. Yüzyıllar ötesinden gelerek Erzurum mutfağına damgasını vuran ''kadayıf dolmasının'' tescili amacıyla çalışma yapan Erzurumlular için bu lezzet vazgeçilmez... Kadayıf dolması, kadayıfın içine dövülmüş ceviz içi konularak dolma gibi sarılarak yapılıyor. Sonra yumurtaya batırılarak yağda kızartılan kadayıflar önceden hazırlanmış şerbete atılıp, süzülerek servis yapılıyor. Erzurum'da yemeklerin bayramdan 3 gün önce yapılmaya başlandığını söyleyen Kültür ve Turizm Müdürü Fikret Öztürk, yaptığı açıklamada, yörede Ramazan Bayramı'nda eş, dost ve akraba ziyaretlerinin yoğun olarak yaşandığını ve ziyarete gelen misafirlere özel ikramlar yapıldığı belirtti. KAZ PİLAVI Ardahan Kültür ve Turizm Müdürlüğü yetkilileri, kentte bayrama özel olarak katmer, hengal, maviş ve etir (kaz pilavı) yemeklerinin yapıldığını, bayram tatlısı olarak un helvası, baklava, sütlaç ve elma dolmasının tercih edildiği; Ardahan'da kaz dolmasız bir bayram sofrası düşünülemeyeceğini belirttiler. Ardahanlılar, kazı bir tencerede su ile 40-45 dakika haşladıktan sonra, süzdürerek sudan çıkarıp, 8 parçaya ayırarak bir kapta bekletiyor. Kazın pişme suyundan 6 bardak tencereye süzdürülüp, bu suyla bulgur pilavı pişiriliyor. Pilav 10 dakika dinlendikten sonra tahta bir kaşıkla ezmeden karıştırılıp, bir servis tabağına aktarılıp, üzerine kaz parçaları konularak servis ediliyor. ERZİNCAN'DA KABAK KURUSU SARMASI Erzincan Kültür ve Turizm Müdürü Metin Çankaya, bayramda Erzincanlıların yöresel yemek ve tatlılara çok önem verdiğini söyledi. Erzincan'ın hamur işi yemekleriyle öne çıktığını ifade eden Çankaya, bayram sofralarında un çorbası, yaprak sarması, kabak kurusu sarması, gendime çorbası ve su böreğinin mutlaka bulunduğunu vurguladı. Acem mutfağının izlerini taşıyan Erzincan mutfağı, bulgur yemekleri açısından da zengin bir menüye sahip. Hayvancılık ve tarımın yaygınlığı Erzincan'da hem et hem de sebze yemeklerinin farklı tariflerinin oluşmasını sağlamış. Yaprak dolması, ekşili çorba ve kete, bayram spesiyalleri arasında bulunuyor. Tatlı, Erzincanlılar için de bayram sofralarının olmazsa olmazı... Özellikle kayısıyla yapılan gasefe adlı tatlı ve hoşaf, özel gün sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. HAZÜT DOLMALARI TÜRK MUTFAĞININ OLMAZSA OLMAZLARINDAN Muş'ta bayram öncesi her evde, yöresel yemekler neredeyse hazır... Kültür ve Turizm Müdürlüğünden alınan bilgiye göre, Muş köftesi, hazüt dolması, kırçıklı kalem dolması ve keşkek, bayram sofralarının vazgeçilmezleri arasında... Muş'ta Bayram namazından önce hazır edilen Hazüt Dolması'nın tarifi şöyle: ''Yağlı et iyice çekilir. Pirinçle karıştırılır, iyice yoğrulur. Kelem (Lahana) suda iyice haşlandıktan sonra ufak ufak parçalara bölünür. Pirinçle karıştırılmış etin üzerine sonradan sumak ekilir, lahanaların içine konularak sarılır. Çömleklere (toprak tencere) konularak haşlanır. Tabaklara dizilir, üzerine yağ dökülerek yenir. TUTAMAÇ VE KELDOŞ Bingöl'de bayramlarda en çok tutamaç, mastuva, keldoş ve içli köfte tercih ediliyor. Kültür ve Turizm Müdürlüğü yetkilileri, Bingöl'de bayramlarda en çok undan yapılan tutamacın, pirinç ve ayrandan yapılan mastuvanın, mayalı undan yapılan keldoş yemeğinin tüketildiğini belirtiyor. Mastuva, pirince ayran ilave edilerek yapılıyor. Bir tencerede ayran ve pirinç karıştırılarak ateşe oturtuluyor. Ayranın bozulmaması için kaynayıncaya kadar tahta kaşıkla sürekli karıştırılıyor. Kaynadıktan sonra karıştırma işlemi bırakılarak katı hale gelinceye kadar pişiriliyor. KARS'IN EKŞİLİ ET YEMEĞİ Kars'ta, domates ve etten yapılan yöreye özgü ekşili et yemeği, yeşil mercimek ve erişteden yapılan erişteli pilav ile elma ve cevizden yapılan elma dolması, en çok tercih edilen bayram yemekleri arasında yer alıyor. Karslılar için bayramın vazgeçilmez lezzeti elma dolmasının tarifi şöyle: ''Elmaların sebze dolmalarında olduğu gibi içleri, çekirdekleri alınarak oyulur. Elmaların oyulan kısmına ezilmiş ceviz içi ve pudra şekerinden alabildiği kadar konulur. Bu şekilde hazırlanan elmalar, ağzı küçük ve kapalı bir kaba sırayla yerleştirilir, üzerine bir kaşık yağ ve bir bardak su ilave edilip tencerenin kapağı sıkıca kapatılır. Elmalar yumuşayıncaya kadar iyice pişirilir. İsteğe göre sıcak veya soğuk servis yapılır.'' IĞDIR'DA BALIK ÇÖREĞİ Iğdır'da, bayram günleri hemen her evde balık çöreği bulunuyor. Ceviz ve hamurdan yapılan ve balık şekli verilen bu çörek, bölge insanının bayramlarda olmazsa olmazı... Ayrıca, revani, baklava ve dilber dudağı, bayramlarda evlerde hazırlanan ve ikram edilen tatlı türleri arasında yerini alıyor. MALATYA KÖFTESİ Malatya'da misafirlere servis edilecek tatlıların yanı sıra lahana sarması, iri köfte, kömbe ve yoğurtlu çorba da bayram için önceden hazırlanıyor. Malatyalı kadınlar, lahana sarması, iri köfte, kömbe, yoğurtlu çorba gibi yemeklerini arefe gününden hazırlamayı tercih ediyor. Ağırlıklı olarak bulgurun kullanıldığı Malatya'da, bayram için yufka ekmeği pişiren kadınlar bir araya gelerek yardımlaşıyor. Bayram ekmekleri için imece usulü çalışan komşular, bayram tatlıları ve baklava açılmasında da birbirlerine yardım ediyorlar. ELAZIĞ'DA HARPUT KÖFTE VE GÖMME Elazığ'da bayramda yapılan yemekler arasında ilk sırayı Harput köfte, döğme çorbası, içli köfte ve gömme alırken, tatlılarda ev baklavası tercih ediliyor. Coğrafi şartları ve tarihi mirası ile zengin bir mutfak kültürüne sahip olan Elazığ'da, özellikle bayram günü kahvaltı büyük yer tutuyor. Ramazan ayı boyunca kahvaltı yapılmadığını göz önüne alan Elazığlılar, bayram namazından sonra kahvaltıya önem veriyorlar. Elazığ'da bayram yemeklerinin vazgeçilmezi arasında bulunan Harput köfte, hemen hemen tüm evlerde yapılıyor. Doğranmış kuru soğan, yağsız kıyma, maydanoz, biber, tuz ve ufak bulgur suyla bir kapta iyice yoğrulup elde edilen hamurdan fındıktan biraz büyük olarak alınan parçalara şekil verilmesiyle yapılan köfteler, ayrı bir tencerede kaynayan yağlı ve salçalı suyla kaynatılarak pişiriliyor. Kentte bir çeşit börek olarak tabir edilebilen gömme de geleneksel damak tatları arasında bulunuyor.