“Yapı Denetimi” sistemiyle 2000 yılının Temmuz ayında tanışan, ancak bu ayrıcalığını çok kısa bir süre sonra kaybeden Erzurum, yeniden kanun kapsamına alınıyor. Düzenleme ile kamuya ait yapı ve tesisler ile yasada belirtilen ruhsata tabi olmayan yapılar hariç, Erzurum’da inşa edilecek tüm binalar, bundan böyle yapı denetimine tabi tutulacak.
ERZURUM’DA YASA KAPSAMI İÇİNE ALINIYOR
Şimdilik sadece 19 ilde geçerli uygulama için kolları sıvayan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, aralarında Erzurum’un da bulunduğu 40 ili daha “Yapı Denetimi Kanunu” kapsamına alacak.
17 Ağustos depreminin ardından çıkarılan 595 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile “Deprem Riskli Şehirler” arasına dahil edilen Erzurum, daha sonra elinden alınan bu ayrıcalığa, yeniden kavuşacak olmanın heyecanını yaşıyor.
UYGULAMANIN İÇERİĞİ
Yapı Denetim Kanunu, uygulandığı illerde yürütülen yapılaşma çalışmalarının denetlenmesi için önce Yapı Denetim Şirketleri kurulmasını öngörüyor. Daha sonra tüm yapıların denetimini bu şirketlere devreden yasa, inşaatların temel kazımından, anahtar teslimine kadar geçen süre zarfında periyodik olarak denetlenmesini ve gerekli yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğinin tespit edilmesini şart koşuyor. Yasa, YDK kapsamında yapılan inşaatların zarar görmesi halinde ise, yine Yapı Denetim Şirketleri’ni sorumlu tutuyor.
BAKAN DEMİR: YASA KAPSAMINI GENİŞLETİYORUZ
57. Hükümet döneminde çıkarılan Kanun Hükmünde Kararname’ye dahil edilen Erzurum’da, yapıları denetlemek için 3 adet yapı denetim şirketi kurulmuş ve tam işbaşı yapacakken çıkarılan yeni yasa, Erzurum'daki yapıların “denetim” hazırlıklarını boşa çıkartmıştı. AK Parti Hükümeti’nin işbaşına gelmesinin ardından önce Bayındırlık Bakanı Zeki Ergezen, ardından Faruk Nafiz Özak tarafından gündeme alınan söz konusu yasal düzenleme, uzun uğraş ve girişimlere rağmen Erzurum için geçerli kılınamamıştı. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı koltuğuna henüz oturan Mustafa Demir, sağlıklı yapılaşmanın ön koşulu olan denetim mekanizmasının, özellikle deprem bölgelerinde etkin kullanımını sağlamak amacıyla, “Yapı Denetim Kanunu” kapsamının genişletileceğini açıkladı.
HER TÜRLÜ DENETİM YETKİSİ, “YAPI DENETİM” KURULUŞLARINDA
Hazırlanan bir taslakla, ikinci ve üçüncü deprem bölgeleri de dahil olmak üzere toplam 59 ilde yürütülmesine karar verilen Yapı Denetimi Kanunu, her türlü denetim yetkisini, idarenin elinden alarak, “yapı denetim kuruluşlarına” verecek. Kanun aynı zamanda, kanun kapsamında denetlenerek inşa edilmiş yapılara sertifika verilmesini öngörüyor. Her türlü yapının, “yapı denetim kuruluşlarının” kontrolü altında yapılmasını zorunlu kılan kanun, bu kuruluşları, yapım faaliyetlerini ve bu işlerde kullanılan malzemelerin standartlara uygunluğunu denetlemek ve jeoteknik raporları ile uygulama projelerini kontrol etmekle yükümlü kılıyor.
Yapı denetim uygulamasına Adıyaman, Afyon, Ağrı, Amasya, Ardahan, Bartın, Batman, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Burdur, Çankırı, Çorum, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Isparta, Iğdır, Kahramanmaraş, Karabük, Kars, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kütahya, Malatya, Manisa, Muğla, Muş, Osmaniye, Samsun, Şırnak, Siirt, Tokat, Tunceli, Uşak, Van ve Zonguldak’ın dahil edilmesi planlanıyor.
YAPI DENETİM KURULUŞLARI, ZARARLARDAN SORUMLU TUTULACAKLAR
Kanuna göre, yapı denetim kuruluşları, bünyesinde uzman mühendis ve mimar bulunduracak. Yapı denetim kuruluşları, imar mevzuatı uyarınca ilgili idareye karşı öngörülen teknik sorumlulukları üstlenecek. Yapının, projelerine uygun olarak kısmen veya tamamen bitirildiğine dair, yapı denetim kuruluşu tarafından ilgili idareye rapor verilmeden, yapı sahibine yapı kullanma izni verilmeyecek.
Yapı denetim kuruluşları ile bu kuruluşların uzman mühendis ve mimarları, denetimleri altında inşa edilen yapıların fen ve sanat kurallarına aykırı yapılması durumunda, ortaya çıkan zarardan, kusur aranmaksızın sorumlu olacaklar. Yapı denetim kuruluşu, yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren, yapının taşıyıcı sisteminde meydana gelebilecek yapı hasarından dolayı çeşitli süreler dahilinde sorumlu olacak. Yapı denetim kuruluşu, yapı sahibinin yapı kullanma iznini aldıktan sonra yapıda meydana gelebilecek hasarları gidermek veya bu hasarı yapı sahibi giderdiği takdirde, hasar bedelini belgelemek kaydıyla, hasarın meydana geldiği yıl fiyatlarıyla yapı sahibine derhal ödemek zorunda olacak.